Skolyoz, omurganın üç düzlemde (ön-arka, yan ve dönme) anormal bir şekilde eğriliği olarak tanımlanır. Üç boyutlu bir bozukluktur. Bu, omurganın yalnızca yana doğru değil, aynı zamanda dönme hareketi ile de eğrildiği anlamına gelir.
Çocuklarda gelişen skolyoz çoğu zaman büyüme hızının en hızlı olduğu dönemlerde fark edilir. Skolyoz genellikle ergenlik döneminde (11-18 yaş arası) ortaya çıkar.
PEKİ SKOLYOZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Skolyozun belirtileri şunlar olabilir:
- Omurga Eğriliği: Omurga normalde düz bir çizgi oluşturmalıdır, ancak skolyoz durumunda omurga sağa ya da sola doğru eğrilebilir veya dönme eklenebilir.
- Asimetri: Skolyoz; omuz seviyelerinde farklılık, bir omuzun diğerinden daha yüksek olması veya kalçaların farklı seviyelerde olması gibi asimetrik bir duruşa neden olabilir.
- Sırt Ağrısı: Skolyoz, sırt ağrısına yol açabilir, özellikle de uzun süre oturduktan sonra veya belirli pozisyonlarda durduktan sonra ağrı hissedilebilir.
- Yorgunluk ve Nefes Darlığı: Ciddi skolyoz vakalarında omurga göğse baskı yapabilir, bu da nefes almada zorluk ve yorgunluğa neden olabilir.
- Kas Zayıflığı: Skolyoz, omurga çevresindeki kasları zayıflatabilir, bu da fiziksel aktivitelerde güçsüzlüğe veya dengesizliğe yol açabilir.
- Giysilerin Düzgün Oturmaması: Skolyoz durumunda giysiler düzgün oturmaz, örneğin bir pantolon bacak boyu diğerinden daha uzun olabilir.
ÇOCUĞUMDA SKOLYOZ OLUP OLMADIĞINI NASIL ANLARIM?
Evde okulda vb. sosyal hayatında bazı hareketlerini gözlemleyerek veya dikkate alarak durum hakkında fikir sahibi olabilirsiniz Eğer çocuğunuzda aşağıdaki skolyoz belirtilerini fark ediyorsanız veya endişeleniyorsanız, bir doktora başvurmanız önemlidir. Doktor, çocuğun fizik muayenesini yaparak ve gerekirse röntgen veya diğer görüntüleme testlerini kullanarak skolyoz teşhisi koyabilir.Erken teşhis, skolyozun tedavisinde önemlidir.
İşte ailelerin dikkat etmeleri gereken bazı noktalar:
- Düzenli Kontroller: Çocukların düzenli olarak doktor kontrollerine gitmesi önemlidir. Bu kontroller sırasında doktor, çocuğun duruşunu, omurga simetrisini ve diğer fiziksel özelliklerini değerlendirir.
- Dikkatli Gözlem: Aileler, çocuğunun duruşunu ve vücut simetrisini dikkatlice gözlemlemelidir. Eğilme, omuz seviyelerindeki farklılık, kalça seviyelerindeki asimetri veya omurga üzerindeki belirgin bir çıkıntı gibi belirtiler skolyozun işaretleri olabilir.
- Giysilerin Oturması: Skolyoz durumunda giysiler düzgün oturmaz. Örneğin, bir pantolon bacak boyu diğerinden daha uzun olabilir veya bir etek düzensiz bir şekilde düşebilir. Ya da giysi yakaları yan durabilir veya herhangi bir bölgede potluklar oluşabilir
- Sırt Ağrısı ve Rahatsızlık: Çocuklar, skolyozun erken belirtileri olarak sırt ağrısı, rahatsızlık veya yorgunluk hissedebilirler. Bu şikayetleri dinlemek önemlidir.
- Fiziksel Aktivitelerde Zorlanma: Skolyoz, omurga çevresindeki kasları etkileyebilir ve fiziksel aktivitelerde zorlanmaya yol açabilir. Çocuğunuzun fiziksel performansındaki belirgin bir düşüş varsa, bu durumun nedenini araştırmak önemlidir.
- Aynalardan Yapılan Gözlem: Çocuklar, omurgalarını aynada kontrol edebilirler. Yan dönme, omurga eğriliği gibi belirtileri fark edebilirler.
Eğer aileler, yukarıdaki belirtilerden herhangi birini fark ederlerse veya şüphelenirlerse, bir sağlık uzmanına başvurmalıdırlar.
ÇOCUKLARDA SKOLYOZA SEBEP OLACAK DAVRANIŞLAR NELERDİR?
Skolyozun nedeni genellikle bilinmez (idiyopatik skolyoz olarak adlandırılır), yani çoğu durumda spesifik bir sebep tespit edilemez. Ancak, bazı durumlar veya davranışlar skolyoza yol açabilecek faktörler arasında sayılabilir:
- Genetik Faktörler: Skolyoz genetik yatkınlığa bağlı olabilir. Eğer ailede skolyoz öyküsü varsa, çocuklarda skolyoz gelişme riski artabilir.
- Sağlıksız Duruş Alışkanlıkları: Yanlış duruş, uzun süreli oturma veya ayakta durma gibi durumlar omurga üzerinde ekstra stres oluşturarak skolyoz riskini artırabilir.
- Doğuştan Gelen Anomaliler: Bazı doğumsal omurga anomalileri skolyoza yol açabilir.(bacak boyu eşitsizliği gibi)
- Kas Denge Bozuklukları: Omurga çevresindeki kaslardaki dengesizlikler, skolyoz riskini artırabilir.
- Yaralanmalar: Omurga yaralanmaları (özellikle omurga gelişimi devam ederken) skolyoza neden olabilir.
- Nöromüsküler Durumlar: Nöromüsküler hastalıklar, omurga kaslarının zayıflamasına veya dengesizleşmesine yol açarak skolyoza sebep olabilir.
- Hormonal Değişiklikler: Ergenlik döneminde hormonal değişiklikler, omurga büyümesini etkileyebilir ve skolyoz riskini artırabilir.
- Ağır Yük Taşıma: Sürekli ağır yük taşımak veya yanlış taşıma yöntemleri kullanmak, omurgaya zarar verebilir ve skolyoza neden olabilir.
- Aşırı Kilolu veya Obezite: Fazla kilo taşımak, omurga üzerinde ekstra yük oluşturarak skolyoz riskini artırabilir.
- Yanlış Yatak veya Yastık Seçimi: Yanlış yatak veya yastık seçimi, omurga üzerinde uyku sırasında doğru destek eksikliğine yol açabilir.
- Yetersiz Fiziksel Aktivite: Düzenli fiziksel aktivite ve egzersizler, omurga kaslarını güçlendirebilir ve doğru duruşu destekleyebilir. Yetersiz fiziksel aktivite, zayıf kaslar ve zayıf postür, skolyoz riskini artırabilir.
- Uygunsuz Mobilya ve Ergonomi: Omurga kavislerine uygunsuz sandalye, masalar veya yükseklik farkı yaratan durumlar, omurga sağlığını olumsuz etkileyebilir ve skolyoz riskini artırabilir.
- Yanlış Ayakkabı Seçimi: Uygun olmayan ayakkabılar, doğru yürüyüş şeklini engelleyebilir ve vücut dengesini etkileyerek omurga üzerinde baskıyı artırabilir.
Bu konuştuğumuz faktörler, omurganın doğru şekilde gelişimini desteklemeyip aynı zamanda omurga üzerinde ekstra stres oluşturarak skolyoz riskini artırabilecek davranış ve alışkanlıklardır. Bununla birlikte, skolyozun karmaşık bir durum olduğunu ve birçok faktörün bir araya gelerek bu duruma yol açabileceğini unutmamak önemlidir.
ÇOCUĞUMA SKOLYOZ TANISI KONULDU. ŞİMDİ NE OLACAK? NELER YAPILABİLİR?
Çocuğunuzda skolyoz teşhisi konulduysa veya skolyoz şüphesi varsa, bir dizi tedavi seçeneği ve yönetim bulunmaktadır. Skolyoz tedavisi, çocuğun yaşına, skolyozun şiddetine, omurganın eğriliğine ve potansiyel olarak gelecekteki gelişimine göre belirlenir.
Çocuklarda skolyoz tedavisi için yaygın olarak kullanılan yöntemler:
- Düzenli İzlem ve Gözlem: Hafif skolyoz vakalarında, doktor düzenli izlem ve gözlem önerebilir. Omurganın eğriliğini izlemek ve herhangi bir ilerleme kaydedip kaydetmediğini görmek için düzenli muayeneler yapılır.
- Fizyoterapi ve Egzersizler: Fizyoterapist tarafından yönlendirilen üç düzlemde yapılan özel egzersizler, omurga kaslarını güçlendirebilir, duruşu düzeltebilir ve skolyozun ilerlemesini yavaşlatabilir.
- Korse Tedavisi: Orta düzeyde skolyoz vakalarında, doktor korse tedavisi önerebilir. Korse, omurgayı doğru pozisyonda tutmaya yardımcı olabilir. Korse, çoğunlukla ergenlik dönemindeki çocuklarda kullanılır ve uzun süreli giyilmek zorunda kalabilir.( şuan için korse takılmalı veya takılmamalı şeklinde, oldukça tartışmaya açık bir konudur.)
- Cerrahi Müdahale: Ciddi skolyoz vakalarında veya skolyozun hızla ilerlediği durumlarda, cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi, omurganın düzeltilmesi ve sabitlenmesi için yapılan bir prosedürdür.
- Omurga Kontrolü İçin Düzenli Muayeneler: Skolyoz durumu olan bir çocuğun düzenli olarak ortopedik cerrah veya omurga uzmanı tarafından izlenmesi önemlidir. Bu, omurganın gelişimini izlemek ve tedavi planını ayarlamak için gereklidir.
- Hareket ve Aktivite Sınırlamaları: Skolyozun şiddetine bağlı olarak, çocuğun belirli hareketleri veya aktiviteleri sınırlaması gerekebilir. Bu, omurganın üzerindeki baskıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
