Milyonlarca emekli vatandaş, bugün gerçekleşecek olan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) açıklamasını büyük bir dikkatle bekliyor. Yayınlanacak olan enflasyon oranı, sadece maaş zammının miktarını değil, aynı zamanda emeklilerin genel yaşam standartları üzerindeki etkilerini de belirleyecektir. Maliye Bakanlığı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) atacağı adımlar, özellikle düşük gelirli emekliler için büyük önem taşıyor.
TÜİK ORANLARI AÇIKLADI
Aralık ayı enflasyonu 2,93 olarak açıklandı.
SSK, Bağkur enflasyon artışı %37.57 oldu.
SGK EMEKLİSİNİN MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
SGK emeklilik türleri, 4A emeklisi, 4B emeklisi ve 4C emeklisi olarak üç kategoriye ayrılmaktadır. Eskiden SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı olarak adlandırılan bu sigorta seçenekleri, sonrasında 4A emeklisi, 4B emeklisi ve 4C emeklisi olarak tanımlanmaktadır. Bu başlık altında, 4A emeklisi, 4B emeklisi ve 4C emeklisi kişilerin maaşlarının nasıl hesaplanacağına dair bilgiler sunulacaktır. Emekli maaşı hesaplamasında üç ayrı dönem dikkate alınmaktadır: 2000 öncesi dönem, 2000-2008 arası dönem ve 2008 sonrası dönem. Bu dönemlere yönelik yapılan mevzuat değişiklikleri, hesaplama yöntemlerinde farklılıklara neden olmuştur.
4A EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
2000 yılından önce 4 A SGK sigorta girişi olanların emekli maaşı hesaplaması kat sayı, aylık bağlama oranı ve gösterge rakamı kullanılarak yapılır. Emekli maaşı hesaplamasına şu şekilde örnek verilebilir: Mesela 2017 yılında emekli olacak bir kişi için esas alınacak değerler, 2016 yılına ait olacaktır. Yani, emekli olacağı yıldan bir yıl öncesine ait değerler baz alınır. Gösterge rakamının hesaplanması için kişinin yıllık ortalama kazancı hesaplanır. Bu hesaplama yapılırken kişiye ait son 10 yıllık kazanç değerlendirilir. Daha sonra bu kişinin 10 yıllık 10’ a bölünür ve yıllık ortalama kazanç bulunur. Bu hesaplama sonrasında bulunan değer, gösterge tablosu ile karşılaştırılarak en yakın değer, gösterge rakamı olarak kabul edilir. Hesaplamada kullanılacak kat sayı için değer 12000 olarak belirlenmiştir. Aylık bağlanma oranı ise %60 olarak kabul edilmektedir. Buna göre 2000 yılından önce 4 A SGK kaydı olan bir kişinin emekli maaşının hesaplanması şu formül ile gerçekleştirilmektedir:
Gösterge Rakamı X Aylık Bağlama Oranı X Katsayı = 4 A emekli maaşı şeklindedir.
2000 – 2008 yılları arasında 4 A SGK sigorta girişi olan emeklilerin maaş hesaplaması ise daha farklıdır. Bu hesaplamalarda 2000 yıl öncesinde olduğu gibi gösterge rakamı kullanılmamaktadır. Gösterge rakamı yerine güncelleme katsayısı kullanılmaktadır. Buna göre 2000 – 2008 yılları arasında 4 A girişi olan kişilerin emekli maaşları şu formül ile hesaplanacaktır:
Güncelleme Kat Sayısı X Aylık Bağlanma Oranı = 4 A emekli maaşı şeklindedir.
2008 yılından sonra yapılan hesaplamalarda ise formül tekrar değiştirilmiştir. Buna göre 2008 yılından sonra SGK kaydı bulunan kişilerin emekli maaşları şu şekilde:
Aylık Kazancın Ortalaması X Bağlanma Oranı = 4 A emekli maaşı şeklindedir.
4 C EMEKLİ AYLIĞI NASIL HESAPLANIR?
SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı 2006 yılında yapılan değişiklikle SGK’nın çatısı altında toplanmıştır. Emekli Sandığı da bu değişiklikle beraber SGK çatısı altına girmiştir. Emekli Sandığı’nın bir diğer adı da 4 C olarak ifade edilmektedir. 4 C kapsamında çalışan kişilerin emeklilik maaşları iki ayrı dönem esas alınarak hesaplanmaktadır. Buna göre 2008 öncesinde göreve başlayan memur ile 2008 sonrasında göreve başlayan memurun, emekli maaş hesabı farklı yapılmaktadır.
2008 yılından önce göreve başlayanların maaş hesaplanması aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:
Memur emekli aylığı hesaplanırken; memurun 657 sayılı Kanunun 43. maddesindeki gösterge rakamı, aynı kanunun ekindeki I ve II sayılı cetveldeki ek gösterge rakamı, her yıl güncellenen memur maaş katsayısı, taban aylığı ve kıdem aylığı, memurun unvanına göre 5434 sayılı Kanunun ek 70. maddesinde yer alan oran, özel hizmet tazminatı, varsa diğer tazminatları (makam, görev, temsil), ve memurun hizmet süresi dikkate alınır.
2008 yılından sonra göreve başlayan memurların emekli maaş hesabının yapılmasında şu formül uygulanmaktadır:
Ortalama Aylık Kazanç X Aylık Bağlama Oranı = Emekli Aylığı
EYT EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
EYT düzenlemesi kapsamında emekli olan SGK’lı çalışanların emekli maaş hesaplaması birbirinden farklılık göstermektedir. EYT ile beraber emekli olan 4 A emeklisi, 4 B emeklisi ve 4 C emeklilerinin maaş hesaplaması birbirinden farklılık göstermektedir. 4 A emeklilerinin( bir diğer adıyla SSK emeklileri ) maaşlarının hesaplaması 3 ayrı döneme ayrılmıştır. Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000 – 2008 yılları arası ve 2008 yılı sonrası dönemi sigorta kaydı olan kişilerin emekli maaş hesaplaması farklı usullerde yapılacaktır.
4 B kapsamında emekli olan BAĞ-KUR’lu kişilerin EYT düzenlemesi ile emekli olması da dönemler bakımından ayrı usullere tabi kılınmıştır. Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000 – 2008 yılları arası ve 2008 yılı sonrası dönemi sigorta kaydı olan kişilerin emekli maaş hesaplaması farklı usullerde yapılacaktır.
4 C kapsamında emekli olan Emekli Sandığı’na tabi kişilerin EYT düzenlemesi ile emekli olması da dönemlere ayrılmıştır. Buna göre 2008 öncesi ve 2008 sonrası olarak 2 ayı hesaplama usulü mevuttur.
