Astım, hava yollarında daralma, bronşlarda aşırı yanıt ve solunum yolu iltihabıyla ilişkilendirilen bir hastalık olarak biliniyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Damla Ağaçkıran, astımın genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle gelişen karmaşık bir hastalık olduğunu vurguluyor. Yapılan araştırmalarda, astımın yüzde 36 ila 79 arasında genetik faktörlerle ilişkilendirildiğini belirtiyor.
ASTIMI TETİKLEYEN SEBEPLER
Uzman Dr. Ağaçkıran, astımın tetikleyici faktörlerini şu şekilde sıralıyor: "Çocuklarda atopik cilt yapısı ve obezite, ev içindeki akarlar, evcil hayvanlar, mantarlar, küfler ve özellikle üst solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere viral enfeksiyonlar, aktif ya da pasif sigara dumanı maruziyeti, iç ve dış mekândaki hava kirleticileri, beslenme alışkanlıkları (paketli gıda, fast-food tüketimi), aromatik kokular, deodorantlar, parfümler."
9-11 YAŞLARINDA GÖRÜLME ORANI YÜZDE 6.9
Uzman Dr. Ağaçkıran, çocuklardaki astım sıklığına vurgu yaparak şunları belirtti: "Dünya genelinde yaklaşık 300 milyon astım hastası olduğu biliniyor. Farklı toplumlarda astımın sıklığı yüzde 1 ila 8 arasında değişiyor. Türkiye'de yapılan çalışmalar, 9-11 yaş arası çocuklarda astım sıklığının yüzde 6,9 olduğunu gösteriyor. Gelişmiş ve sosyoekonomik olarak daha yüksek düzeydeki ülkelerde bu hastalığa daha sık rastlanıyor. Çocuklarda yaş ilerledikçe genellikle astım ataklarının azaldığı gözlemleniyor."
GECE ÖKSÜRÜKLERİ ASTIMIN HABERCİSİ OLABİLİR
Uzman Dr. Ağaçkıran, çocuklarda astımın tanısının nasıl konulduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: "Tekrarlayan hışıltılı ataklar yaşayan çocuklar, geceleri artan öksürük, egzersiz veya efor sonrası ortaya çıkan öksürük, alerjenlere maruz kaldıklarında artan öksürük, sık tekrar eden ya da uzun süren üst solunum yolu enfeksiyonları ve inhaler tedaviye olumlu yanıt verme belirtileri astım riskini gösterebilir. Bu durumda hastaların astım açısından düzenli takip edilmesi önemlidir."
NEFES DARLIĞI GÖRÜLEBİLİR
Uzman Dr. Ağaçkıran, çocuklarda astım belirtilerine değinirken şunları dile getirdi: "Alerjene maruz kaldıktan sonra ortaya çıkan öksürük, öksürük nöbetleriyle ilişkili kusma, nefes darlığı, hışıltı sesleri, geceleyin artan öksürükler astımı düşündürebilir. Astımın belirgin özelliği ise bu şikayetlerin ataklar halinde olmasıdır. Ayrıca, bronkodilatatör ve steroid tedavilerinin ardından nefes darlığında azalma ve öksürükte gerileme gibi belirtiler de önemli göstergelerdir."
SOĞUK HAVALAR ASTIMI TETİKLER
Uzman Dr. Ağaçkıran, soğuk havalardaki astım riskine dikkat çekerken şu açıklamalarda bulundu: "Soğuk hava, üst solunum yolu enfeksiyonlarının artışına sebep olurken, kapalı alanlardaki havasız ortamlarda alerjenlere maruz kalma astım riskini yükseltmektedir."
BULUNDUĞUMUZ ORTAM SIK HAVALANDIRILMALI
Uzman Dr. Ağaçkıran, çocuklarda astıma iyi gelebilecek öneriler hakkında şu detayları verdi: "Omega-3 yağ asitlerini bolca içeren beslenme, paketli gıdalardan kaçınmak astım riskini azaltabilir. Probiyotik ve prebiyotik açısından zengin bir beslenme de bu hastalıktan korunmada etkilidir. Çocukların bulundukları ortamlar düzenli havalandırılmalı ve Hepa filtreli elektrik süpürgeleri tercih edilmeli. Yatak örtüleri, yorganlar ve yastıklar akarlara karşı koruyucu kılıflarla kaplanmalı, haftalık çarşaf değişimi 60 derecede yapılmalıdır. Ortam nemi kontrol edilmeli, halılar ve pelüş oyuncaklar ortamdan uzak tutulmalı."
SIK TEKRARLAYAN ÜST SOLUNUM ENFEKSİYONUNA DİKKAT!
Uzman Dr. Ağaçkıran, hangi durumlarda doktora başvurulması gerektiği hakkında şu açıklamalarda bulundu: "Nefes darlığı ve solunum zorluğu hissedildiğinde, sık tekrar eden üst solunum yolu enfeksiyonları yaşandığında, tekrarlayan ve kontrol altına alınamayan gece/egzersizle artan öksürüklerde kesinlikle doktora danışılmalıdır."
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Uzman Dr. Ağaçkıran, astım tedavisinde iki farklı yaklaşım olduğunu belirterek şunları söyledi: "Astım tedavisinde, uzun süreli koruma sağlayan ve bulguları hızlıca hafifleten iki tedavi planı mevcuttur. Koruyucu tedaviler, günlük düzenli kullanıldıklarında astımın klinik kontrolünü sağlayan ilaçlardır. Bu kategoride, inhale kortikosteroidler en etkili olanlardır. Nefes darlığı ve solunum zorluğu durumlarında kullanılan ilaçlar ise hava yolu daralmasını önleyerek hastanın rahatlamasını sağlar."
AŞI ETKİLİ OLABİLİR
Uzman Dr. Ağaçkıran, aşı tedavisinin astım üzerindeki etkilerine değinerek şunları söyledi: "Orta ve ciddi seviyedeki alerjik astım vakalarında etkili bir tedavi alternatifidir. Uzun süreli kortikosteroid tedavisi gören ve şiddetli ataklar yaşayan hastalarda düşünülmesi gereken etkili bir tedavi seçeneğidir."
